“Stel de relatie met de leerling voorop in het digitaal geletterd maken van kinderen, leg niet de nadruk op het aanleren van competenties.” Dat zegt Siebe Hentzepeter, (schoolleider basisschool De Witte Olifant in Amsterdam) in de Kennisnet podcast. Hij laat zich in dit gesprek inspireren door pedagoog Luc Stevens.
In de podcast, die je onderaan dit artikel kunt beluisteren, interviewt Remco Pijpers (strategisch adviseur digitale geletterdheid bij Kennisnet) Siebe Hentzepeter over het gedachtengoed van Luc Stevens.
Luc Stevens is directeur van het Nederlands Instituut voor Onderwijs- en Opvoedingszaken (NIVOZ) en was tussen 1981 en 2002 hoogleraar Orthopedagogiek aan de Universiteit van Utrecht. Stevens, voor veel scholen een grote pedagogische inspiratiebron, is wars van een ‘prestatiegerichte competitie tussen leerlingen en scholen’.
‘Een docent heeft liefde voor het kind en toewijding aan zijn of haar vak nodig. Het product van het onderwijs schuilt in het proces - de groei en talentontwikkeling van de leerling’, staat in zijn biografie op de website van NIVOZ.
Competentie, relatie en autonomie
Volgens Stevens vormen 3 basisbehoeften de leidraad bij goed onderwijs: competentie, relatie en autonomie. Dat is ook de leidraad in het werk van Siebe Hentzepeter en behulpzaam in het digitaal geletterd maken van leerlingen.
Hentzepeter is met zijn 74 jaar één van de oudste schoolleiders van het land. Hij heeft een bijzondere belangstelling voor technologische veranderingen in de samenleving en de impact daarvan op leerlingen. Hij gaat in op de vraag: Wat kunnen we leren van Luc Stevens in het digitaal geletterd maken van leerlingen?
“Heel simpel. Door te praten. Door vragen te stellen”, zegt Hentzepeter. “Wie zit er op sociale media? Wie houdt een vlog bij? Tot je verrassing blijken leerlingen dat al heel jong te doen. Die hebben volgers. En daar zit soms een kind bij van wie je dat totaal niet verwacht.
Zo’n leerling krijgt de kans erover te vertellen, heeft een succeservaring. Je ziet hem of haar dan bijna letterlijk groeien. Zo treed ik in hun wereld. En zij denken: hij mag wel een ouwe zijn, maar hij is wel op de hoogte. Ook al weet je misschien helemaal niet zo veel. Je legt een relatie door interesse te tonen voor hun digitale wereld.”
Zorgen over digitale tweedeling
Hentzepeter maakt zich zorgen over de digitale tweedeling, en maakt zich druk om het verschil in digitale vaardigheden tussen het type leerling dat bij hem op school zit (“met betrokken ouders, die reageren op verzoeken als je hun hulp nodig hebt”) en de leerlingen die het moeilijk hebben, zoals op de scholen in Amsterdam Zuidoost waar zijn 2 zonen lesgeven.
“Ik ben op 17 basisscholen in Amsterdam directeur geweest, ook in delen van Amsterdam waar kinderen niet gemotiveerd zijn om te leren. Dat is omdat ze allerlei problemen hebben. Ze komen moe op school, of ze komen helemaal niet school.
Op mijn huidige school hebben we tijd over en bespreken we welke stof we kunnen toevoegen. Chinees, programmeren, dat soort dingen. Mijn zonen moeten keihard werken om hun leerlingen bij te spijkeren in rekenen, begrijpend lezen, enzovoorts.
Maar eerst hebben ze zich te verdiepen. In hun leerlingen. Wat is de oorzaak van hun problemen? Wat blokkeert ze? Aan andere dingen kom je nauwelijks toe. Maar ook deze kinderen hebben digitale vaardigheden nodig. We moeten in Nederland veel meer doen om leerkrachten te ondersteunen daar toch een mouw aan te passen.”
Over de podcastserie 'Onder pedagogen'
In de podcastserie 'Onder pedagogen' gaat Remco Pijpers in gesprek met mensen uit het onderwijs over de leerling in de digitale samenleving. Dat doet hij vanuit een pedagogisch perspectief. Elke aflevering staan hij en zijn gast stil bij het perspectief van een invloedrijke pedagoog of denker.
